HET WATER OP
Vinkeveen, natuurgebied in de Randstad
Ondanks dat Vinkeveen op fietsafstand van Amsterdam en Utrecht ligt, zijn de Vinkeveense Plassen nauwelijks bekend als natuurgebied. Epco Ongering woont in dit watersportparadijs en toont ons op een mistige voorjaarsdag de schoonheid van de Vinkeveense natuur.
Villaroute
Omdat Vinkeveen een schitterend plassengebied in de buurt van de grote steden is, zie je aan de oevers de mooiste huizen staan. Veel bekende Nederlanders wonen of hebben gewoond in het dorp aan het water. Het bekendst was Johan Cruijff. Hij woonde echter niet aan het water, maar in de polder achter Vinkeveen. Tegenwoordig hebben wel een paar andere bekende voetballers er hun pied-à-terre.
Bijna net zo bekend als Cruijff was André Hazes, die een riet-gedekte villa aan de Zuidplas bewoonde. Ook zanger Tino Martin heeft een fraai optrekje dat overigens niet vanaf het water te zien is. Over de plassen zijn leuke vaarroutes uitgezet, die zowel door de natuur als langs de miljoenenvilla’s lopen.
Historie
Voordat de Vinkeveense Plassen een toevluchtsoord werden voor the rich and famous, bestond het uit moerasgebied met veel bomen. Toen veel hout was gekapt, kwam er behoefte aan een nieuwe brandstof. Slimme boeren ontdekten, dat als je een stukje veen uit het moeras te drogen legde, er brandbaar materiaal ontstond: turf. Vanaf de 16de eeuw werd begonnen met het ontginnen van de veengebieden. In Vinkeveen werd de afgegraven veengrond op de zogenaamde legakkers ernaast te drogen gelegd. In de 20ste eeuw gebeurde het ontginnen met veensteek-machines, een soort baggermolen die in één keer grote plukken veen kon oppakken. Door het machinaal ontginnen ontstonden rechte akkers met geulen van gelijke diepte. Het zorgde voor een bijzonder coulissen-landschap, waarin vrijwel alle akkers parallel aan elkaar in dezelfde richting lagen.
Aan het begin van de 20ste eeuw begon de waterrecreatie. Er kwamen in Vinkeveen wat haventjes, waar je bootjes kon huren. Watersporters ontdekten hoe leuk het was om op een eilandje te recreëren en steeds meer boeren werden exploitanten van de eilandjes.
Duiken naar de stadsbus
Er was nog een andere factor die bijdroeg aan de populariteit. Onder de veengrond werd zand aangetroffen, dat mooi kon worden gebruikt voor het opspuiten van het talud onder de A2 van Amsterdam naar Utrecht. En toen in de zestiger jaren de woningnood hoog werd, werd het Vinkeveense zand gebruikt om de Bijlmermeerpolder op te spuiten. Door het wegzuigen van het zand werd de grote plas steeds dieper, op het diepste punt zelfs 52 meter. Om te voorkomen dat het zand steeds in het gat zou wegglijden, is er een ring van twaalf zandeilanden rondom het diepste gedeelte aangelegd. Deze zijn publiek toegankelijk en aan de meeste mag je ook met de boot overnachten. Bijkomend voordeel van de zandafzuiging was dat de plassen, die door de zure veengrond al heel helder waren, nog schoner werden. Het water in de plassen is ongekend helder en Vinkeveen is dan ook een favoriet gebied voor vissers en duikers. In een gebied dat speciaal is afgezet voor duikers, is een oude stadsbus afgezonken. De ramen zijn eruit en als je in Vinkeveen hebt gedoken, moet je minimaal een keer achter het stuur van de bus hebben gezeten. Grote kans dat je daar ook de oude, meterslange snoek tegenkomt, want die schijnt permanent in de bus te huizen. Inmiddels is het plassengebied van Vinkeveen landelijk bekend als uniek natuurgebied in de Randstad. Er leven veel bijzondere vogels, zoals de krooneend en in het naastgelegen natuurgebied de Botshol huist zelfs een lepelaarskolonie.
PRAKTISCHE INFORMATIE
Geografie
Het Vinkeveense Plassengebied beslaat totaal 12,5 vierkante kilometer, waarvan 10 kilometer water. Er zijn drie plassen, de Grote of Noord-plas, de Zuidplas en de Kleine plas. Het dorp Vinkeveen is onderdeel van de Gemeente de Ronde Venen en er wonen 9.330 inwoners.
Hoe kom je er?
Vinkeveen is bereikbaar vanaf drie kanten. Aan de zuidkant van de Vinkeveense Plassen ligt aan de kleine plas de Demmerikse sluis, de verbinding met het Amsterdam Rijnkanaal en de Vecht. Bij Jachthaven Bon, aan de noordzijde van de Grote Plas ligt de Proosdijersluis, die je richting Abcoude, Ouderkerk en Amsterdam brengt. Tussen de Kromme Mijdrecht en de Kerkvaart in Mijdrecht ligt de Pondskoekersluis. In het plassengebied zijn vier bruggen: de Gemeenlandsvaartbrug in de Herenweg, de Middenweteringbrug in de provinciale weg N201 en tenslotte de twee gecombineerde bruggen bij Demmerik, de Heulbrug en Geuzenbrug. Deze twee worden samen bediend. De vaste bruggen over de Baambrugse Zuwe hebben 1.25m doorvaarhoogte.
Eten & drinken
Terras aan het water: Bon, Plashoeve, Harbour Club, de Haven, de Veensteker, Kruitvat, Boathouse, Wander Island. Niet aan doorgaand water: Sander’s, de Lokeend, Royal Ocean, de Viersprong.
Traileren en tanken
De boot met trailer te water laten kan gratis op zandeiland vier. Betaald met de kraan te water laten kan bij de jachthavens Oldenburger, Bon, Passet Watersport, Watersportvereniging Vinkeveen en Abcoude, Jachthaven de Wilgenhoek en Jachthaven Omtzigt. Jachthavens Omtzigt en de Wilgenhoek hebben een voorziening om benzine en diesel te tanken.
Boothuur
In Vinkeveen kun je boten huren bij de jachthavens van Bon, Borger, Oldenburger en Klinkhamer (VVP), Vinkeveen Haven, Winkeloord en bij de Harbour Club.
Snelheid
De maximaal toegestane snelheid op de Vinkeveense Plassen is 9 km per uur, van zonsondergang (uiterlijk 22 uur) tot zonsopgang is dat beperkt tot 6 km per uur. Uitzondering is de waterskibaan, waar alleen de leden van de waterskivereniging met ontheffing, van mei tot oktober tussen 12 uur ’s middags en tot zonsondergang (max. 22 uur), op het gemarkeerde gebied op de Zuidplas snel mogen varen. Dat is overigens alleen toegestaan als zij een waterskiër of en wakeboarder achter de boot trekken. Volgas varen is dus eigenlijk altijd verboden. Er wordt veel gecontroleerd door politie en Waternet.
Overnachten
Er zijn campings langs de plassen, maar de meeste recreatiecentra verhuren hun terrein of de eilandjes alleen voor een heel seizoen. Vrijwel alle eilanden zijn eigendom van particulieren, dus je mag nergens zomaar aanmeren, behalve op de zogenaamde zandeilanden. Aan de meeste mag je afmeren en er maximaal drie nachten doorbrengen. Er zijn veel verschillende B&B-mogelijkheden, te vinden via de reguliere websites. Hotelfaciliteiten vind je bij Jachthaven-Motel Borger, het Apollo hotel, Villa de Lokeend, VVP verhuur/Visserslust, Wilma J. en Hotel ’t Meertje.
Het water op: vaarroute over de Vinkeveense Plassen
Een leuke vaarroute door de natuur en langs de villa’s van Vinkeveen begint bij jachthaven Omtzigt aan de Westkant van de plassen. Van hieruit varen we naar het noordwesten en komen aan de randen van de Plas uit bij de dijk met het natuurgebied van de Botshol. Hier zie je de mooiste vogels, geniet je van de stilte van de natuur, maar kun je tussen de bomen nog net de stadse contouren van de Amsterdam Arena en het AMC ziekenhuis ontwaren. We vervolgen langs jachthaven Bon, even de Grote Plas op en daarna langs Wander Island richting café-restaurant de Plashoeve, ooit de stamkroeg van André Hazes. Je komt hier bij de Baambrugse Zuwe, ooit een moerasweggetje, nu de plek waar de mooiste villa’s staan, sommige zelfs met tennisbaan of inpandig zwembad. Net achter het duikgebied varen we onder het houten voetgangersbruggetje door. Aan de linkerkant bezit voormalig Ajax-voetballer Hakim Ziyech een prachtige villa, rechts is de villa waar ooit Villa Moreiro met Martin Moreiro werd opgenomen. Wij varen langs de andere mooie huizen aan de grote plas en passeren jachthaven Oldenburger. Aan het eind van de Baambrugse Zuwe varen we onder het 1.25 meter lage (vaste) bruggetje door om de villa’s aan de Zuidkant van de Zuwe te bewonderen. Let op dat je de Zuidplas niet dwars oversteekt, want dan kun je vastlopen op de ‘verdronken eilanden’. De bovenkant van sommige legakkers is namelijk door het water weggespoeld en onder water verdwenen. De ondieptes kun je in het verlengde van de wel zichtbare eilanden verwachten. We varen door tot het einde van de Zuidplas en slaan rechtsaf, varen langs de waterskibaan en eindigen langs de oostkant van de Zuidplas op het terras van de Harbour Club. Eten en drinken is er niet goedkoop, maar het decor is aantrekkelijk, want je ziet er veel kleurrijke mensen. De mooiste tijd om te varen is in de winter. Dan kom je alleen een paar verkleumde vissers en de mooiste vogels tegen. Maar vooral ’s zomers is Vinkeveen een paradijs voor watersporters door de combinatie van water, natuur en gezelligheid.
Kijk hier voor Epco's rondleiding over de Vinkeveense Plassen!